De lezer – Een stem alta is de titel van een film uit 2008 van regisseur Stephen Daldry. Dit is een briljante bewerking van het gelijknamige werk van Bernhard Schlink.
Meesterlijk gespeeld door Kate Winslet, Ralph Fiennes en David Kross De lezer stelt een reflectie voor op enkele thema's uit onze recente geschiedenis.
De Holocaust heeft talloze films en romans geïnspireerd en is nog steeds een onderwerp waarover vandaag de dag wordt gesproken en nagedacht. De film De lezer – Een stem alta het brengt ons niet rechtstreeks terug naar de tijd van de Holocaust, maar naar vele jaren later, toen enkele hoofdrolspelers werden berecht en veroordeeld.
Het voorgestelde verhaal gaat verder dan het drama van de Tweede Wereldoorlog. De plot volgt het verhaal van twee personages en vooral het verleden van een van hen. Door de herbeleefde herinnering van de hoofdpersoon stelt de film een verhaal voor dat deel uitmaakt van het verleden. Michael Berg is een man die in zijn jeugd een vreemde vrouw Hanna ontmoette. Tussen hen ontstond een bijzondere romantische relatie.
De lezer begint met een volwassen Michael die zich jeugdige ontmoetingen met deze vrouw herinnert. Een vrouw wiens naam hij aanvankelijk niet eens kende. Hanna was donker kalm en mysterieus, net als de film wat een fundamenteel keerpunt aan het verhaal zal geven en ons uiteindelijk een heel ander verhaal zal vertellen.
De lezer – Hardop: hoe de setting en plot veranderen
Het vertellen van de plot van de film leidt ons noodzakelijkerwijs tot een spoiler tijdens het artikel. Wij raden u daarom aan om niet verder te gaan als u de film niet heeft gezien.
De lezer het stelt geen lineair plot voor, maar springt voortdurend van het heden naar het verleden. Het lijkt erop dat Michael zijn verleden niet kan accepteren, maar hij kan het ook niet vergeten. Precies wat er ook met Hanna gebeurde.
De film nodigt ons uit om na te denken over een concreet aspect: we hebben allemaal een verleden, een verhaal achter ons dat maar weinigen kennen. Ons leven is een zee van geheimen, ervaringen, sensaties en karakters die hun sporen hebben achtergelaten. Hoe vaak we ook proberen het te vergeten en eruit te komen... uiteindelijk is het onmogelijk. Omdat het verleden deel uitmaakt van de mensen die we in het huidige moment zijn.
De lezer biedt ons een reis door het verhaal van Michael en Hanna ontdekking van geheimen dieper dan deze karakters.
De relatie tussen Michael en Hanna
Hanna en Michael ontmoetten elkaar toevallig in de jaren vijftig. Hij was nog maar een tiener en zij was een vrouw die twee keer zo oud was als hij. Zonder zelfs maar hun naam te kennen, beginnen ze een vreemde relatie, gebaseerd op geslachtsgemeenschap en weinig gesprekken. Michael was nog een tiener zijn lichaam ontdekken en hij was nog nooit met een vrouw geweest. Hanna dicteerde de regels tijdens hun seksuele ontmoetingen, totdat ze er één voorwaarde aan toevoegde: Michael moest haar voorlezen.
Hij was een student die geïnteresseerd was in literatuur, dus hij had altijd een leerboek of bibliotheekboek bij zich. Ze luisterde aandachtig naar de verhalen die hij haar voorlas, maar pakte nooit een boek. De medeplichtigheid tussen de twee ontstond op natuurlijke wijze, ook al kenden ze elkaar nauwelijks. Hun relatie was clandestien: een geheime setting waarin ze boeken en bladen deelden.
Het karakter van de twee hoofdrolspelers
Hanna wordt voorgesteld als een gereserveerde vrouw en heeft een sterk karakter. In werkelijkheid lijkt, afgezien van het leeftijdsverschil, de hele relatie zelf vreemd. Het is gemakkelijk om Michael te begrijpen, maar het is niet zo gemakkelijk om Hanna te begrijpen. Wij kennen alleen haar naam.
De film begint met het seksuele ontwaken van een tiener. Het brengt dat eerste jeugdige verlangen over, de ontdekking van het lichaam, de eerste roep van liefde... Maar het zal uiteindelijk leiden tot het ontmaskeren en berechten van de twee hoofdpersonen met betrekking tot enkele kwesties uit het verleden.
De lezer: schande
Er zullen vele jaren moeten verstrijken voordat de levens van Michael en Hanna elkaar opnieuw kruisen. Als het gebeurt, is Michael niet langer die naïeve tiener die alleen maar om een jonge rechtenstudent vroeg. Vanaf dit moment verandert de film van decor, wordt serieuzer en brengt de waarheid aan het licht. N
Het proces tegen de Holocaustbewakers
In het tweede deel De lezer brengt ons naar de rechtbanken waar de processen tegen de vrouwen die als voogden in de concentratiekampen werkten aan de gang zijn. Michael woont de processen bij met zijn klasgenoten en universiteitsprofessoren, terwijl Hanna als beklaagde deelneemt.
In tegenstelling tot de andere beklaagden probeert Hanna zichzelf niet te verdedigen. Hij geeft het gevoel de ernst van de situatie waarmee hij wordt geconfronteerd niet te begrijpen. Er rijzen verschillende vragen in Michaels hoofd: kent hij de vrouw die hij in de rechtszaal observeert echt? Hoe is het mogelijk dat hij geen teken van berouw toont? Michael beseft eindelijk Hanna's grote geheim: ze is analfabeet.
Hanna's schaamte is zo groot dat ze zelfs de waarheid niet vertelt om de gevangenis te vermijden. Hanna heeft een beeld van zichzelf opgebouwd pantser dat de wereld laat zien en waaronder hij zijn geheim verbergt.
De andere beschuldigde vrouwen zullen er alles aan doen om te voorkomen dat ze in de gevangenis belanden en de schuld bij iemand anders te leggen. Ze besluiten daarom Hanna te betrekken bij het opstellen van een manuscript waarin zij ervan wordt beschuldigd primair verantwoordelijk te zijn. Maar niemand weet dat hij het niet geschreven kan hebben omdat hij analfabeet is. Desondanks weigert ze, wanneer haar om een kalligrafisch bewijs wordt gevraagd, en bekent ze de auteur te zijn.
Het psychologische aspect van Hanna's schaamte
Hoe is het mogelijk dat Hanna zich zo schaamt voor de hare analfabetisme maar niet vanwege haar verleden als voogd in concentratiekampen ? Hij ontkent zijn betrokkenheid bij het nazisme niet, maar hij is niet in staat zijn analfabetisme te erkennen, zelfs niet wanneer dit de enige mogelijkheid wordt om zichzelf uit de gevangenis te redden.
Tegelijkertijd probeert Michael Hanna te begrijpen en te ontdekken wie ze werkelijk is. Het scherm brengt een oneindig aantal emoties op ons over en in elke scène is het mogelijk om je te identificeren met Hanna die gedwongen wordt haar grootste angst onder ogen te zien. Maar ook toen Michael ontdekte dat hij hem niet alleen gebruikte om hem boeken voor te lezen, maar hetzelfde deed met jonge Joodse vrouwen.
Tegenwoordig aarzelen we niet om degenen die aan dergelijke misdaden hebben deelgenomen te veroordelen, maar deze overtuiging, hoewel correct, zorgt ervoor dat we de andere kant van de medaille vergeten.
Hanna was analfabeet, woonde alleen en wist zeker dat ze nooit toegang zou krijgen tot veel banen. Het nazisme vertegenwoordigde voor haar een belofte van werkende welvaart en het werken als voogd gaf haar een soort status.
Maar het waren niet alleen analfabeten die zich lieten verleiden door de ideeën van het nazisme. Sommige dichters, zoals Ezra Pound, hadden een diepe bewondering voor Hitler en Mussolini tot het punt dat hij meewerkte aan de propaganda door naar Italië te verhuizen.
De lezer en laatste reflecties
De oefening voorgesteld door De lezer verwijst ons naar de filosofie van Hannah Arendt die dat stelt veel nazi's waren normale mensen slachtoffers van hun tijd en omstandigheden. In de film verdedigt Hanna haar werk en haar taken.
Hij stelt dat hij eenvoudigweg bevelen opvolgde en zijn plicht uitvoerde zonder na te denken over zijn daden. De lezer legt een zeer complex onderwerp bloot dat moeilijk te behandelen is en een reflectie op het verleden van deze personages. Maar het brengt ons ook tot nadenken over de aard van een van de meest gruwelijke misdaden van de mensheid.
Samenlevingen denken dat ze handelen in overeenstemming met iets dat moraliteit wordt genoemd, maar dat is niet zo.
– De lezer –
