HET OEDIPUSCOMPLEX

Het Oedipuscomplex wordt beschouwd als de hoeksteen van de Freudiaanse psychoanalyse. Het is een van de fundamentele concepten van de psychoanalytische theorie.

Wat betreft de theorie het Oedipuscomplex is de centrale as van de drifttheorie en de Freudiaanse metapsychologie omdat vanuit dit uitgangspunt het psychisch functioneren en de vorming van de persoonlijkheid worden verklaard. Destijds vertegenwoordigde het een revolutie omdat deze nieuwe benadering uitging van het principe van psychische causaliteit op basis van het onbewuste om de vorming van de persoonlijkheid te verklaren.

Het belang van het Oedipuscomplex in de kliniek ligt in de causaliteit ervan afhankelijk van het verloop en de oplossing ervan zal zich een bepaalde structuur ontwikkelen persoonlijkheid en daarmee ook symptomen in verschillende structurele modaliteiten (psychose, neurose, perversie).

Wat is het Oedipuscomplex?

Het is noodzakelijk om te beginnen te verduidelijken dat het gebruik van de technische term complex in de psychoanalyse verwijst naar een conflict. Daarom is de betekenis radicaal verschillend tussen het gebruik dat ervan wordt gemaakt in de psychologie en in het populaire jargon, waarbij in het laatste geval wordt verwezen naar complex zijn of complexen hebben.

Het Oedipuscomplex verwijst naar een systeem dat gebaseerd is op een georganiseerde reeks liefdevolle en vijandige verlangens die het kind jegens zijn ouders voelt. . Freud definieert het als het onbewuste verlangen om een seksuele relatie – incestueus – te onderhouden met de ouder van het andere geslacht – de moeder – en om de ouder van hetzelfde geslacht – vadermoord – te elimineren.

Voor het eerst moet het kind plezier inruilen voor sociale waardigheid

-Sigmund Freud-

Formeel kent Freud de status van complex toe aan deze stoornis in zijn werk Five Lectures on Psychoanalysis (1910). We zeggen formeel omdat het algemeen bekend is dat deze term al sinds 1897 werd gebruikt met betrekking tot het meesterwerk van Sophocles Oedipus re .

Freud gebruikt de Griekse tragedie Oedipus Re om de universaliteit uit te leggen van de ambivalentie die het kind voelt tegenover zijn ouders, evenals de ontwikkeling van hetero- en homoseksuele componenten . Een kwestie die opnieuw zal worden opgepakt in de adolescentie, waarin een transformatie van seksualiteit en onthechting van het ouderlijk gezag plaatsvindt.

Wat is het belang van het Oedipuscomplex?

Freud stelt dat in zijn werk Three Essays on Sexuality (1905). bij kinderen komt de incestueuze fantasie van het elimineren en vervangen van de rivaliserende ouder, dat wil zeggen de vader voor de jongen en de moeder voor het meisje, steeds weer voor . Een fantasie die tegelijkertijd een schuldgevoel en angst voor straf zou opwekken.

Afweermechanismen zouden een natuurlijk antwoord zijn op deze dynamiek om een oplossing te bieden voor deze verlangens. De verdedigingsmechanismen die werkzaam zijn, zullen verschillend zijn, afhankelijk van de opkomende persoonlijkheid. In het geval van neurose zal repressie de oedipale oplossing mogelijk maken, terwijl in het geval van psychose de oedipale oplossing zou worden gegeven door de uitsluiting en de perversie van de ontkenning.

Neurose is het onvermogen om dubbelzinnigheid te tolereren

-Sigmund Freud-

De verdedigingsmechanismen die de persoon gebruikt om het Oedipuscomplex op te lossen, zullen de structuur van zijn persoonlijkheid bepalen en daarom ook van invloed zijn op de manier waarop hij de externe en interne wereld onder ogen ziet en waarneemt. Jacques Lacan De Franse psychoanalyticus die heel dicht bij Freuds stroming staat, is degene die het beste de rol van uitsluiting en ontkenning als verdedigingsmechanismen uitlegt.

Als we ons nu verdiepen in de rol die het Oedipuscomplex speelt met betrekking tot de gevoelens van ambivalentie die kunnen bestaan tegenover ouders, is er een functie die boven alle andere uitsteekt: het laat het kind kennismaken met de norm – de wet – en de cultuur . Freud verwijst ernaar in zijn werk Totem en Taboo uit 1913 als hij over de primitieve horde schrijft.

Relatie tussen Totem en taboe en het Oedipuscomplex

In het werk Totem and Taboo zorgden het spijt- en schuldgevoel dat bij de horde ontstond na de moord op de totem ervoor dat een nieuwe sociale orde, gebaseerd op exogamie, werd geïnstalleerd. Dat wil zeggen in het verbod – o taboe – om de vrouwen van de clan te bezitten. Tegelijkertijd gaven ze ruimte aan het totemisme – het taboe op het doden van de totem – een figuur die symbolisch de ouder vervangt.

De verboden op totemisme (incest en het doden van de totem) vertegenwoordigen de twee centrale onbewuste verlangens van het oedipale conflict . In dit werk concludeert Freud dat het Oedipuscomplex de centrale voorwaarde is voor het totemisme, en daarom universeel is en de basis vormt voor de cultuur in elke menselijke samenleving.

Freud verwoordt het Oedipuscomplex met het castratiecomplex, dat de reactie is op seksuele intimidatie of op het wegnemen van seksuele praktijken tijdens de vroege kinderjaren. Het castratiecomplex is het resultaat van de introductie van de norm, het verbod geïntroduceerd door de vaderfiguur.

De dreiging van castratie (bij mannen) of het idee gecastreerd te zijn (bij vrouwen) zal de weg openen naar het mechanisme van onderdrukking van de vroege seksualiteit en vervolgens een keuze of een exogaam object in de adolescentie mogelijk maken.

Dus na de actie van onderdrukking (verdedigingsmechanisme) zal de instelling van een zeer belangrijke psychische werking in de neuroticus verschijnen: het superego. Deze instantie zal een psychische orde voortbrengen en zal dit doen door de introductie van de sociale norm; een norm die ook aan de vaderfiguur wordt toegeschreven. Deze introductie van de wet zal het kind in staat stellen zijn interne wereld te ordenen, rekening houdend met externe verlangens en verzoeken .

Functies van het Oedipuscomplex

Het Oedipuscomplex is een fundamentele pijler van de psychoanalytische theorie. Freud schreef er verschillende functies aan toe:

De ontdekking van een liefdesobject dat voortkomt uit het oplossen van gevoelens van ambivalentie jegens ouders.
Aanvaarding van de wet van verbod op incest.
Toegang tot de geslachtsorganen als een reeds bestaande persoon: met eigen attributen, kenmerken en persoonlijkheidskenmerken.
Samenstelling van de verschillende psychische instanties, in het bijzonder die van het Superego als resultaat van de assimilatie van ouderlijk gezag.
Identificatie in een ideaal.
Acceptatie van iemands geslacht.

Na wat we hebben uitgelegd kunnen we zien dat het Oedipuscomplex er voor Freud deel van uitmaakt een driehoeksverhouding gevormd door moeder, vader en zoon . Waarin de oplossing van deze driehoek de persoonlijkheid van het kind zal bepalen, samen met de introductie van de norm die de assimilatie van een sociale en culturele orde mogelijk zal maken.