De speelfilm geregisseerd door Roland Joffé in 1986 Missie heeft brede erkenning genoten van critici en kijkers . Geen wonder: van de soundtrack van onze Ennio Morricone tot de prachtige interpretaties van Jeremy Irons Ray McAnally of vooral Robert de Niro. Om nog maar te zwijgen van de kostuums en fotografie die zelfs de Oscar Award kunnen winnen.
Maar de charme van deze film overtreft puur filmische oordelen en slaagt erin om met uitmuntendheid een van de donkerste stappen in de geschiedenis van de mensheid in beeld te brengen. De verovering van Amerika door de Spanjaarden.
De twee belangrijkste theaters die de achtergrond van het plot vormen, zijn het bos en de jezuïetenmissies in Latijns-Amerika (ook wel reducties genoemd). Het verhaal wordt gepresenteerd met grote architectonische en sociale getrouwheid. Onder de verschillende scènes van Missie de gemeenschapsorganisatie van deze reducties valt op en de grote tegenstellingen tussen geweld en geloof, tussen verovering en onderwerping, tussen invasie en communicatie, waarbij de enige slachtoffers de arme lokale stammen zijn, die van de Guarani.
De jezuïetenreductie in Missie
De grenspositie die deze gemeenschappen innemen, samen met de uitbreiding van het Spaanse en Portugese koloniale rijk, is de aanleiding voor het conflict in de film. . Er wordt openlijk naar verwezen Verdrag van Madrid van 1750 tussen beide machten, wat de verandering van de heerschappij van deze gebieden en het verdwijnen van de reducties vaststelt. Als onderdeel van het politieke conflict worden andere historische elementen benadrukt, zoals verwijzingen naar de markies van Pombal of de Franse utopische socialisten, die ontstaan dankzij de dialogen die Joffé in de mond van zijn protagonisten legt.
De wetten van Spaans-Indië nemen ook hun plaats in in de samenzwering, in dit geval gecombineerd met de betreurenswaardige schendingen die soms door de Spaanse koloniale autoriteiten worden begaan. De inbeslagname van inheemse slaven die legaal onderdanen van de Spaanse kroon waren en niet aan dienstbaarheid konden worden onderworpen, is een realiteit die in veel gevallen naar voren komt. De afgelegen ligging van de staatscontrole ten opzichte van de koloniën heeft dit onvermijdelijk vergemakkelijkt misbruik van sommige gouverneurs of hebzuchtige ondernemers.
Missionarissen en inboorlingen
Maar het succes van de film is niet gebaseerd op deze elementen, noch op de uitstekende weergave van de vieringen en gebruiken van de gemengde samenleving van de koloniale hoofdstad. Het plot vordert met de personages die effectief zijn geconstrueerd en perfect functioneren als archetypen van de mannen van hun tijd . Tegelijkertijd belichamen ze tijdloze kwaliteiten en emoties die gemakkelijk verbinding maken met de kijker.
Van alle personages moeten we er twee uitlichten: pater Gabriel (gespeeld door Jeremy Irons) en Rodrigo Mendoza (Robert de Niro) die vorm geven aan het contrast dat de regisseur zoekt. De benadering van het historische verleden kan genereren begripsproblemen tegenover zijn protagonisten. Het risico bestaat dat we de fout maken hun gedrag en hun motivaties te analyseren op basis van onze huidige moderne visie, waarbij we de tijdsbarrière vergeten die hen onvermijdelijk van ons scheidt.
De schoonheid van Mission ligt in het feit dat het binnen een nauwkeurige en zorgvuldige historische reconstructie de contrasten van de mens blootlegt, de gebruikelijke voorouderlijke tegenstellingen van goed en kwaad. En dat gebeurt via de gezichten van twee van de grootste acteurs uit de Hollywood-cinema.
Gabriël en Rodrigo zijn twee kanten van dezelfde medaille
Misschien is het vandaag de dag zelfs nog moeilijker te begrijpen de reactie van de hoofdrolspelers op een eerste contact met de culturen en bevolkingsgroepen aan de andere kant van de oceaan zo anders dan alles wat bekend is. Ondanks alle maatschappelijke veranderingen blijft de grondstof constant: en dan hebben we het over de menselijke geest.
Joffé's benadering van de twee archetypische karakters Missie het is meesterlijk, beide vinden hun volledige definitie al in het eerste contact met de Guaranì. Juist dit element van de plot is van fundamenteel belang bouw alle persoonlijkheden van de film.
De man van God
De manier waarop pater Gabriël de aandacht van de inboorlingen trekt, is verbazingwekkend. De monnik probeert hen voor zich te winnen door een universele taal te gebruiken, die van de muziek, door een eenvoudig blaasinstrument te bespelen .
De schoonheid en melodieën van zijn hobo brengen communicatie tot stand tussen degenen die niet dezelfde taal of dezelfde gebaren kunnen gebruiken. Zelfs de instinctief gewelddadige reactie van de onbekende Guarani-strijders stopt en wordt tenietgedaan door deze truc die ons Gabriël in al zijn medeleven voorlegt.
Het hele plot zal worden gekenmerkt door deze liefde en verlangen naar verbinding met wat anders is en dat een wederzijds positief gevoel oproept. Dit was inderdaad een van de gezichten die veel Europeanen aan de Indiaanse bevolking lieten zien.
Net als pater Gabriël kwamen veel religieuze mensen naar Amerika met de bedoeling hun inwoners te leren wat voor hen het kostbaarst was . De avontuurlijke en potentieel dodelijke componenten van deze missies kunnen voor ons vandaag de dag schokkend zijn, maar ze zijn logisch als we bedenken hoe belangrijk het voor deze mannen van God was om Zijn boodschap, Zijn woord, over te brengen.
De strijder binnen Missie
Rodrigo's eerste contact met de Guarani heeft niets te maken met het zojuist genoemde. De krijger doet een beroep op een andere universele taal en gebruikt bij deze spanningsvolle gelegenheid een ander instrument.
Het geweld van zijn haakbus maakt de inboorlingen bang, die begrijpen dat het een onoverwinnelijk wapen is veel krachtiger dan hun bogen. Ditzelfde geweld zal de ondergang van het personage markeren, Gabriëls meelevende reactie en de verlossing van de Guarani.
Op de lange termijn zal hebzucht vervangen worden door wanhoop als motor van een nieuwe militaire confrontatie. Gewapende conflicten waren in die tijd een constante, en zelfs de jezuïeten waren soms verwikkeld in defensieve oorlogen. Profiteren van een heerlijke muzikale knipoog aan het eind Missie Joffé toont (en viert) de onsterfelijke overwinning van mannen als pater Gabriël.
