Bijna iedereen van jullie zal ongetwijfeld wel eens te horen gekregen hebben dat het niet goed is om alleen aan jezelf te denken. Moraliteit, religie en de waarden die in het gezin worden overgedragen, zeggen het. Maar zoals bij alle dogma’s zit er tussen de regels een boodschap verborgen. Het vertelt ons dat mensen van nature egoïstisch zijn en dat we, om deugdzaam te zijn, tegen deze neiging moeten vechten.
Met de ontwikkeling van de neurowetenschappen hebben we echter ontdekt dat de zaken anders liggen. Dit alles heeft minder te maken met een deugd dan met de behoefte van de mens om te overleven. Het vermogen om verder te kijken dan onszelf is een teken van de evolutie van onze intelligentie . En alsof dat nog niet genoeg was, werd ook aangetoond dat de altruïsme verhoogt het serotonineniveau en daarmee het geluksgevoel.
Het enige aanvaardbare egoïsme is het verlangen om iedereen zich goed te laten voelen, om zich beter te voelen.
-Jacinto Benavente-
Matthieu Ricard, zoon van Jean-François Revel, de beroemde Franse filosoof, ondersteunt ook de geldigheid van deze principes . Ricard is een zeer gerenommeerd moleculair bioloog die op een bepaald moment in zijn leven besloot een Boeddhistische monnik . Hij nam deel aan prestigieus hersenonderzoek in de Verenigde Staten. Toen besloot hij naar Nepal te gaan, nam de lokale levensstijl over en bleef daar wonen.
Alleen aan onszelf denken vernietigt ons
Matthieu Ricard is daar van overtuigd egoïsme is in de eerste plaats een bron van ongeluk. Door zo gefocust te zijn op het ego, nemen we een paranoïde positie in . Zonder het te beseffen denken we er voortdurend over na hoe we dat ego moeten behouden, hoe we het kunnen verheffen of hoe we het boven anderen kunnen laten prevaleren.
Alleen aan jezelf denken vervult je met angst. Liefhebben betekent dat je de band met dat ego verbreekt en het laat oplossen ten gunste van andere banden . Integendeel, egocentrisme zorgt ervoor dat we muren bouwen. Het zet ons in het defensief. Daarom voelen wij ons altijd bedreigd en in zekere zin ook alleen.
Als we al onze tijd besteden aan het nadenken over onze problemen, beperken we ook aanzienlijk onze perceptie van de wereld. Deze gewoonte komt voort uit onze moeilijkheid om vanuit een ander gezichtspunt naar de werkelijkheid te kijken. We denken niet langer na over de mogelijkheid om onszelf te verrassen. Onze dagelijkse emotionele ervaring wordt zeer beperkt en we verliezen gemakkelijk de gevoeligheid.
Egoïsme leidt tot ongeluk
Volgens Matthieu Ricard is de mens een wolf met twee gezichten. De eerste is die van de wrede wolf die alleen aan zichzelf denkt. De tweede is die van de wolf die waakt over het welzijn van de roedel. Wie van de twee wint? Wat we besluiten te voeden.
Volgens de boeddhistische monnik leidt het denken alleen aan onszelf tot luiheid. Bovendien moeten we weten dat het een kleine stap is van traagheid naar wreedheid. In deze toestand zullen alleen gedachten van onverschilligheid verschijnen haat . We beginnen anderen te haten als een strategie om onszelf te verheffen. We overtuigen onszelf ervan dat anderen slecht zijn en dat wij goed zijn. Dat anderen dom zijn en wij briljant.
Wanneer we verstrikt raken in deze dynamiek vervaagt onze glimlach. Woede wordt de overheersende stemming. Anderen zijn niet langer een bron van geluk, maar van ongeluk. Iedereen stoort ons en irriteert ons; al diegenen die er niet in slagen ons ego te voeden. In deze toestand is het gemakkelijk om te vallen en weg te zinken in wrok.
Altruïsme is een hoger niveau
Toen hij leiding gaf meer ondersteunend zijn is een methode die wordt gebruikt om de geest van mensen die lijden te verheffen depressie .
In feite heeft solidariteit het tegenovergestelde effect van egoïsme. Hoe altruïstischer we zijn, hoe gevoeliger we worden voor de wereld. Onze geest en ons hart staan open om de realiteit van anderen te begrijpen en dit maakt ons opmerkzamer en intelligenter. Het stelt ons ook in staat om dingen vanuit verschillende gezichtspunten te bekijken en dit verrijkt ons op emotioneel niveau
Voor Matthieu Ricard is compassie het hoogste niveau van solidariteit. De monnik verwijst naar historische gebeurtenissen om deze stelling te bevestigen. In feite evolueert de wereld in de richting van steeds uitgebreidere vormen van mededogen . De erkenning van mensenrechten, vrouwenrechten en sinds kort ook dierenrechten zijn het bewijs van deze evolutie.
Volgens hem is er dus al een grote revolutie gaande in de wereld die hij compassie noemt. Op de korte termijn zou dit de noodzakelijke voorwaarden kunnen scheppen voor een economische verbetering; op middellange termijn voor
De boeddhistische monnik verzekert dat we beetje bij beetje zullen beseffen dat er maar één weg is die de mensheid kan volgen om te blijven bestaan: die van samenwerking.
