Antropoloog David Le Breton bestudeerde risicovol gedrag bij adolescenten. Hij deed dit in het licht van een humanistisch perspectief, waarbij hij rekening hield met meerdere factoren, zoals de existentiële leegte en de druk waaraan de meeste jonge mensen in de moderne wereld worden blootgesteld.
We spreken van risicovol gedrag wanneer iemand zichzelf vrijwillig en herhaaldelijk aan gevaar blootstelt. Het bovengenoemde gevaar betreft de mogelijkheid dat iemands lichamelijke of geestelijke integriteit en zelfs zijn leven op de proef wordt gesteld. Degene die dit gedrag overneemt, geeft het geen geldige reden om het te rechtvaardigen.
De adolescentie is een fase die bijzonder gevoelig is voor risicovol gedrag. Hiervan vallen onbeschermde seksuele relaties, extreme sporten, uitdagingen tussen leeftijdsgenoten en verschillende mensen op gedrag dat iemands veiligheid in gevaar brengt zoals het rijden met te hoge snelheden of het betreden van gevaarlijke gebieden of gemeenschappen.
Jongeren hebben altijd hetzelfde probleem gehad: hoe kunnen ze rebels zijn en tegelijkertijd conformeren?
-Quentin Crisp-
Risicovol gedrag en adrenaline
Adolescenten vertonen vaak risicovol gedrag en beweren dat het een adrenaline-gevulde ervaring is. Ze zien het als positief intense emoties ervaren omdat ze zich hierdoor blijkbaar levendiger voelen . Ze zien het bijna als een symptoom van een intens leven.
Hoewel de adolescentie een moeilijke fase kan zijn waarin verkenning een essentieel onderdeel is, worden niet alle jongeren gedreven door hetzelfde verlangen om extreme grenzen te verkennen. Verder niet iedereen heeft het gevoel dat ze hun leven verspillen als ze zich niet zo gedragen.
Er zijn talloze nieuwsberichten waarin melding wordt gemaakt van de dood van een tiener aan een van deze risicovolle gedragingen. Een fles tequila in één teug leegdrinken bijvoorbeeld. Of duik van bovenaf in een zwembad. Sommigen gaan zelfs zo ver dat ze betrokken raken bij bendes of groepen die van de illegaliteit leven, allemaal omwille van de ervaring.
De evolutie van risicovol gedrag
Tot een paar decennia geleden werd deze wens op andere manieren gekanaliseerd (risicogedrag is trendgevoelig). Bovendien zijn deze gedragingen volgens de antropoloog David Le Breton sinds de jaren zeventig ingeburgerd.
Naar zijn mening het eerste risicovolle gedrag dat zou optreden zou zijn geweest drugsverslaving . Drugs begonnen vanaf de jaren zestig synoniem te worden met jeugd en rond de jaren zeventig waren ze al gemeengoed geworden. Vervolgens verspreidde zich een soort anorexia-epidemie die zich in de laatste decennia van de 20e eeuw voordeed.
Het eerste nieuws over tieners die bloedbaden aanrichtten dateert uit de jaren negentig . De afleveringen die verband houden met groepen jongeren dateren uit dezelfde periode. De wijdverbreide gewoonte om je huid af te snijden stamt ook uit die jaren. Tatoeages en piercings zijn een pijnlijke maar geaccepteerde trend geworden.
De afgelopen jaren heeft zich een nieuwe golf van risicovol gedrag voorgedaan. De verontrustende uitdagingen gelanceerd op sociale netwerken . Ten slotte zijn er degenen die in contact komen met of zich aansluiten bij extremistische groeperingen.
Wat gebeurt er met deze jongeren?
Le Breton geeft aan dat de hedendaagse wereld risicovol gedrag herbergt om één belangrijke reden: ieder van ons voert immers zijn eigen strijd alleen. In de samenleving vindt een algemene deïnstitutionalisering plaats. De eerste van de instellingen het gezin is in verval . Het is niet langer een kern die jongeren in een klasse van waarden plaatst en grenzen geeft.
Iets soortgelijks gebeurt met andere sociale instellingen zoals de kerk, school, politiek enz. Al deze sociale actoren vormen niet langer een referentiepunt voor de nieuwe generaties. Door risicovol gedrag proberen veel jonge mensen die onbekende grenzen te vinden, de grenzen van wat aanvaardbaar is en wat niet. Maar zo vinden ze ze ook niet.
Wanneer een kind geen referentiepunten heeft of deze niet op orde zijn, is zijn relatie met de wereld op zeer kwetsbare fundamenten gebouwd. Begin een reis op zoek naar zin van het leven wat heel vaak culmineert in die gevaarlijke verkenningen. Veel kinderen groeien tegenwoordig op onder hetzelfde dak als hun ouders, maar lichtjaren verwijderd van hen. Het is niet nodig dat ze voortdurend aan hun zijde staan, maar ze moeten wel aanwezig zijn in hun leven. En in veel gevallen gebeurt dit niet.
