Wachten tot iemand verandert, is voor ons een vorm van nutteloos lijden. Deze situatie komt vaak voor in paarrelaties. Meestal wil een van de leden dat de ander bepaald gedrag overneemt, zodat zijn gedrag verbetert en dat hij op een dag zal leren van hem te houden zoals hij wil. Deze verwachtingen worden zelden waargemaakt.
Geloven dat iemand zijn of haar gedrag totaal zal veranderen, kan een emotionele afhankelijkheid creëren die zowel schadelijk als uitputtend is. Het betekent leven wachten op een wonder en geloven in de woorden van je partner als hij zegt dat hij zal veranderen en dat slechte situaties uit het verleden zich nooit meer zullen voordoen. In werkelijkheid trappen we uiteindelijk weer in de val.
Deze situaties komen vaker voor dan je zou denken. Dat dit kan gebeuren is normaal, want als je liefhebt, heb je de neiging je partner te vertrouwen. Liefde kan niet gescheiden worden van vertrouwen. Daarom geven we een tweede, derde en indien nodig zelfs een vierde kans, in afwachting van een verbetering van de relatie. Wij vechten met overtuiging, want liefhebben betekent geloven dat elk offer zal worden terugbetaald. Er komt echter een moment waarop iemand zijn ogen opent en beseft dat wat hij wenste niet zal uitkomen.
Een verhaal heeft geen begin of einde: je kiest willekeurig een bepaald ervaringsmoment van waaruit je terug- of vooruitkijkt.
-Graham Greene-
Wachten tot iemand verandert, is voor ons een frustrerend verlangen
In de psychologie wordt de term gebruikt persoonlijkheid om een reeks kenmerken te definiëren die min of meer constant zijn in de tijd. Als iemand verlegen en introvert is, zal deze eigenschap van de ene op de andere dag nauwelijks veranderen. Het neigen naar een bepaald persoonlijkheidstype betekent echter niet dat je niet kunt veranderen.
Als we niet in de mogelijkheid van verandering zouden geloven, zou psychologische interventie zinloos zijn. In werkelijkheid nemen mensen, in plaats van te veranderen, nieuwe mentale en gedragsmatige benaderingen aan die tot verbeteringen leiden.
Enkele onderzoeken zoals die onder leiding van Dr. Walter Roberts van de Universiteit van Illinois in de Verenigde Staten geven aan dat verandering vaker voorkomt binnen een psychotherapeutische context. Wanneer een persoon zich ervan bewust is dat er een probleem is dat moet worden aangepakt, faciliteert en helpt klinische interventie persoonlijkheidsverandering.
Is het juist om te willen en te wachten tot iemand voor ons verandert?
We verwachten voortdurend dat anderen veranderen. Deze hoop heeft ook betrekking op de gezinsomgeving en de opvoeding van een kind. Als het gedrag van onze kinderen bijvoorbeeld niet is zoals verwacht, corrigeren we en informeren we hen over wat we van hen willen en verwachten: respect, aandacht, genegenheid, verantwoordelijkheid.
Binnen de educatief proces het is normaal om veranderingen te verwachten. Uiteindelijk betekent opvoeden oriënteren, dialoog suggereren, een goed voorbeeld zijn en een pad aangeven dat naar onze mening het best mogelijke is voor onze kinderen. Op volwassen leeftijd is een groot deel van onze persoonlijkheid diep gedefinieerd en als er geen wil is, vindt er zelden verandering plaats.
Het is daarom heel gebruikelijk dat gedrag dat we niet graag aannemen binnen relaties wordt aangenomen. De ideale voorwaarde is om de positieve en negatieve aspecten van de partner te accepteren. De gebreken, de zwakheden en de eigenaardigheden die hem kenmerken in zijn authentieke wezen. Iemand willen veranderen zodat hij in ons ideale model past, is niet altijd het juiste om te doen.
Het is ook waar dat er ernstiger situaties kunnen ontstaan. Misbruik gebrek aan respect leugens en soortgelijk gedrag mogen onder geen enkele omstandigheid worden toegelaten of geaccepteerd. In deze situaties is de wens dat iemand verandert niet alleen wenselijk, maar wordt het ook een prioriteit.
Wat moeten we doen als onze partner ons pijn blijft doen en niet verandert?
In het boek De zeven principes om het huwelijk te laten werken (De zeven principes om het huwelijk te laten slagen) Dr. John Gottman geeft ons enkele belangrijke informatie. Liefde is bovenal acceptatie, we moeten de ander waarderen om wie hij is en omgekeerd. Als er goden verschijnen binnen de relatie giftig gedrag dat Gottman de vier ruiters van de apocalyps noemt (minachting, leugens, negatieve kritiek en defensiviteit), is de relatie voorbestemd om te eindigen.
In deze gevallen is het van fundamenteel belang om verandering in gang te zetten. En het gaat niet om het wachten tot iemand voor ons verandert, maar om het besef dat er een probleem is. Als er sprake is van lijden, moeten houdingen en gedragingen worden veranderd, niet alleen om de relatie in stand te houden, maar ook om de essentiële elementen ervan te vinden: welzijn en geluk.
Meestal doen zich in deze gevallen twee situaties voor. De eerste is dat de partner zegt: ik ben zo gemaakt, neem het of laat het!. De tweede is dat we in de mentale en emotionele valkuil trappen door te denken dat onze partner voor ons kan veranderen. Hij zal ons vertellen dat het zal veranderen dat de dingen beter zullen worden, dat vanaf nu alles goed zal gaan en dat wat er is gebeurd nooit meer zal gebeuren. Helaas zullen zich niet alleen dezelfde situaties voordoen, maar ook erger worden.
Wat moeten we doen als we in een dergelijke relatie terechtkomen? Het antwoord is eenvoudig. Als we ontevreden zijn en de partner is op geen enkele manier van plan de situatie te verbeteren, zullen we iets moeten veranderen. Het enige wat we hoeven te doen is de bladzijde omslaan en wonden behandelen die we al lang over het hoofd hebben gezien.
